Dnia 16 marca 2023 r. w sprawie C-6/22 zapadł kolejny korzystny wyrok TSUE dotyczący skutków unieważnienia umowy frankowej.
Wszystko zaczęło się od sprawy przed warszawskim sądem, która dotyczyła umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego. Jak wiemy z szeregu własnych rozpraw, zgodnie z umową, bank mógł w sposób dowolny kształtować kurs waluty indeksacji kredytu a umowa nie ustalała żadnych reguł określenia tego kursu.
Frankowicze pozwali bank żądając unieważnienia umowy lub jej przeliczenia na kredyt złotówkowy. W toku postępowania ustalono, że powodowie nie posiadają żadnych oszczędności co wzbudziło pewne obawy Sądu w związku z unieważnieniem. Jak wiemy wtedy strony muszę dokonać wzajemnego rozliczenia tak jakby umowa nie była zawarta.
Sąd Rejonowy zadał TSUE trzy pytania:
Czy skutki unieważnienia umowy należy oceniać wyłącznie z perspektywy prawa krajowego (tj. z pominięciem dyrektywy 93/13).
Czy Sąd ma obowiązek zbadania z urzędu sytuację majątkową konsumenta w celu weryfikacji, czy ewentualne unieważnienie umowy nie narazi go na szczególnie niekorzystne konsekwencje.
Czy Sąd może zastąpić nieuczciwy warunek umowny przepisem prawa powszechnie obowiązującego, który to przepis nie ma zastosowania wprost do danego stosunku prawnego, lecz byłby stosowany odpowiednio bądź przez analogię.
Trybunał unijny stwierdził, że w wypadku unieważnienia umowy zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą ze względu na nieuczciwy charakter jednego z jej postanowień należy zagwarantować przywrócenie sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej konsument ten znajdowałby się w braku takiego nieuczciwego postanowienia.
Jednym słowem oznacza to, że sąd powinien orzec nieważność umowy i nie może samowolnie pozostawić umowy w mocy, usuwając z niej jedynie klauzule niedozwolone, jeżeli nie jest to zgodne z wolą kredytobiorcy.
Po drugie, Trybunał przypomniał, że chociaż system ochrony konsumenta stworzony przez dyrektywę 93/13 opiera się na założeniu, że konsument jest stroną słabszą niż przedsiębiorca, to nie znajduje on zastosowania, jeżeli konsument się temu sprzeciwia.
Tak więc jeżeli Sąd poinformuje Cię o ochronie jaka Ci przysługuje jako konsumentowi (przykładowo możliwości żądania unieważnienia umowy) a Ty wystąpisz o jej odfrankowienie to Sąd jest tym związany.
Na koniec TSUE orzekł, że sąd krajowy po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru postanowienia umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem nie może zaradzić lukom wynikającym z usunięcia nieuczciwego postanowienia zawartego w tej umowie poprzez zastosowanie przepisu prawa krajowego niemającego charakteru przepisu dyspozytywnego. Równocześnie jednak Trybunał podkreślił, że sąd krajowy jest zobowiązany podjąć, przy uwzględnieniu całości prawa krajowego, wszelkie środki niezbędne dla ochrony konsumenta przed szczególnie szkodliwymi konsekwencjami, jakie mogłoby mieć dla niego unieważnienie umowy.
W naszej ocenie oznacza to, iż Sąd jest zobowiązany do unieważnienia umowy oraz jednocześnie oddalenia wszelkich roszczeń kierowanych przez banki godzących w interes konsumenta takich jak korzystanie z kapitału.
Podsumowanie
Wyrok jest bardzo pozytywną informacją dla frankowiczów i potwierdza dotychczasową prokonsumencką linię orzeczniczą TSUE w sprawach frankowych.
W przyszłości wyrok ten niewątpliwie powinien rozstrzygnąć wszelkie wątpliwości sądów na korzyść fankowiczów (konsumentów).
W konsekwencji w przypadku żądania unieważnienia umowy Sądy w Polsce dokonując wykładni zgodne z ww. wyrokiem sądy są de facto takim żądaniem związane. Nie ma tutaj żadnego znaczenia sytuacja ekonomiczna kredytobiorców.
コメント